De spin-off van de spin-off | ChainCraft B.V., een spin-off van de Wageningen University & Research, maakt duurzame en volledig circulaire vetzuren. Deze stof kan in verschillende producten worden gebruikt, van gezondere diervoeding tot duurzame plastics. Het jonge bedrijf geeft daarmee een boost aan de circulaire economie.
Auteur: Linda Bak, Innovation Origins | 8 april 2021
De spin-off van Wageningen University and Research (WUR), ChainCraft, maakt duurzame en volledig circulaire vetzuren. De grondstof wordt in verschillende industrieĂ«n en voor verschillende producten gebruikt. Op dit moment richt het bedrijf zich op de diervoederindustrie. âDe vetzuren zijn goed voor de darmflora van de dierenâ, zegt Niels van Stralen, directeur van ChainCraft.
Op dit moment worden vetzuren nog voornamelijk met petrochemische olie â wat gemaakt wordt op basis van aardolie â of palmolie gemaakt. âDeze soorten olie zijn niet goed voor het milieu. Onze vetzuren zijn volledig biobased en daardoor een stuk minder milieubelastendâ, stelt Van Stralen. âBovendien kunnen wij de vetzuren lokaal maken. Dat scheelt een hoop kosten en CO2-uitstoot rondom het transport.â
Foto: Niels van Stralen
Organisch afval
ChainCraft heeft een fabriek in de haven van Amsterdam. Het proces begint met organisch afval, zoals resten van groente en fruit. Dat wordt door een bepaalde samenstelling van bacteriĂ«n omzet in vetzuren. âOngeveer hetzelfde proces wordt gebruikt om biogas te maken. Wij halen alleen de vetzuren uit het fermentatieprocesâ, vertelt hij. De vetzuren kunnen een vloeistof of een poeder zijn.
In het proces blijven twee restproducten over. Namelijk water en moeilijk verteerbare stoffen zoals bepaalde vezels en eiwitten. Het water gaat naar een waterzuiveringsinstallatie en komt daarna terug in het oppervlaktewater. De moeilijk verteerbare stoffen gaan naar een ander bedrijf om er biogas van te maken. âHet is een compleet circulair proces waarbij we gebruik maken van natuurlijke stoffenâ, zegt Van Stralen.
Chemische industrie
Naast de diervoeding, kunnen de vetzuren in de toekomst ook worden gebruikt in de chemische industrie. Het zou bijvoorbeeld ook gebruikt kunnen worden in weekmakers. Dit zijn stoffen die fabrikanten gebruiken om plastic soepel te maken, bijvoorbeeld voor een douchegordijn. Daarnaast kunnen de vetzuren dienen als duurzamere stof in herbicides (onkruidverdelgers red.). âNu worden daarvoor vaak giftige en moeilijk afbreekbare stoffen gebruikt. Dat is met onze vetzuren niet meer nodigâ, legt hij uit. In de toekomst kunnen we de vetzuren zelfs tegenkomen in ons eigen voedsel, bijvoorbeeld als duurzame vervanger van kleur- of smaakstoffen.
Foto: ©ChainCraft De fabriek van ChainCraft in de haven van Amsterdam
Van lab naar fabriek
Wat ooit begon het als experiment in het laboratorium van de sectie Milieutechnologie binnen de WUR is inmiddels een fabriek die 20.000 ton organisch afval per jaar verwerkt.. âIn de laatste fase van mijn studie kwam ik voor het eerst in aanraking met de technologieâ, vertelt Van Stralen. De technologie was toen net ontdekt door zijn collega Kirsten Steinbusch. âZij deed onderzoek naar de conversie van afvalstromen naar biobrandstoffen. Zo ontdekte ze bij toeval dat organisch afval ook naar vetzuren omgezet kan wordenâ, gaat hij verder.
De universiteit patenteerde de technologie. Het patent konden Steinbusch en Van Stralen in 2010 overnemen om het commercieel verder uit te werken. âDaarvoor hoeven de studenten en wetenschappers op onze universiteit toen niks te betalenâ, vertelt Cees Buisman, hoogleraar Biologische Kringlooptechnologie van de sectie Milieutechnologie. Als het bedrijf dat zij opzetten met de gepatenteerde technologie een succes wordt, moet het bedrijf wel een zogenoemde succesvergoeding aan de universiteit betalen. âDeze regeling is interessant omdat de ondernemers dan niet meteen aandelen van hun bedrijf weg hoeven te geven.â
Foto: Cees Buisman
Een puzzel
Zo is ChainCraft ontstaan. âHet is technologisch en commercieel een uitdagende puzzel om te leggenâ, zegt Van Stralen. Dat maakt het runnen van een spin-off volgens hem zo fascinerend. âTijdens mijn studie vond ik naast de wetenschappelijke kant ook de commerciĂ«le kant van innovatie al interessant. Het is leuk om een aandeel te hebben in de duurzamere wereld van de toekomst.â
Die interesse in de commerciĂ«le kant van nieuwe technologieĂ«n is volgens Cees Buisman bijzonder. Buisman zag ChainCraft de afgelopen jaren uitgroeien tot een volwassen bedrijf. âWe zien dat veel bĂštastudenten hun studie beginnen omdat ze de wereld willen verbeteren of omdat ze onderzoek willen doen en dingen willen ontdekken. Er zijn maar weinig studenten die al zo vroeg interesse hebben in het bedrijfsleven en het ondernemerschapâ, legt hij uit. Al zijn die studenten wel heel belangrijk. âWe doen veel onderzoek in samenwerking met het bedrijfsleven. Zij zijn altijd geĂŻnteresseerd in mensen die in een bedrijf willen werkenâ
Opschalen
De afgelopen tien jaar is de technologie van ChainCraft steeds verder ontwikkeld. Vanuit het laboratorium is met een factor 500 opgeschaald naar een pilotplant, een klein fabriekje. Dit gebeurde met hulp van investeerders Shift Invest en Horizon 3. Toen er zicht was op een industriĂ«le toepassing, kon ChainCraft nog een keer opschalen tot de fabrieksgrootte zoals deze nu is. âDaarvoor zijn we weer de markt opgegaan om nieuwe investeerders aan te trekkenâ, zegt Van Stralen. Zo opgesomd klinkt het als een makkelijke weg, maar dat was het allerminst. âEr zijn in de ontwikkeling wel moeilijke momenten geweestâ, blikt hij terug. âWe hebben voor grote technologische uitdagingen gestaan. Het proces moet een bepaalde robuustheid hebben om het op grotere schaal te kunnen gebruiken. Het was heel lastig om dit ook technologisch gezien voor elkaar te krijgen.â
Winst
âWe hebben het als team goed doorstaanâ, gaat hij verder. Het opzetten van het een nieuw bedrijf kent volgens de ondernemer ook veel mooie momenten. âBijvoorbeeld het afsluiten van de eerste overeenkomst voor de afname van ons product of het binnenhalen van een grote subsidie.â En het bedrijf blijft maar groeien. In de komende drie jaar wil Van Stralen een nog grotere fabriek bouwen. Daarvoor is het bedrijf nu bezig met een financieringsronde. âWe draaien op dit moment omzet, maar winst is er nog nietâ, zegt hij. âDe echt winstgevendheid zit in de volgende fabriek, als we nog een stapje verder kunnen opschalen.â Die fabriek is dan tien keer groter dan de huidige.
De groei van de fabrieken is niet eindeloos, er moet wel genoeg aanvoer van organisch afval zijn. âAls we zo ver opschalen dat afval van ver moet komen, schieten de transportkosten en daarmee de milieulasten omhoogâ, schetst Van Stralen. Daarom wil hij de komende tien jaar nog drie vetzuurfabrieken neerzetten. âDe kans is groot dat die niet alleen in Nederland komen te staanâ, voegt hij toe.
Relevant onderzoek
Naast de uitbreiding van de fabrieken gaat ook het onderzoek naar de technologie verder. Hiervoor werkt ChainCraft nauw samen met de sectie Milieutechnologie. Zo lopen er bijvoorbeeld verschillende projecten met PhD-studenten. âOns onderzoeksvolume wordt mede mogelijk gemaakt door ChainCraftâ, zegt hoogleraar Buisman. âAndersom gaan onze studenten in de toekomst misschien aan de slag bij ChainCraft.â Dergelijke samenwerkingen tussen spin-offs en de universiteiten laten volgens Buisman de relevantie van het onderzoek zien. âDe maatschappij heeft er echt iets aanâ, stelt hij.
Wageningen University & Research doet naast het onderzoek in samenwerking met het bedrijfsleven ook veel fundamenteel onderzoek. âHet is belangrijk om te kijken naar echt nieuwe technologieĂ«n. Dat is risicovol omdat het niet zeker is dat je een succesvol resultaat krijgt, maar het is wel belangrijk. Juist bij dat risicovolle onderzoek stuiten we op nieuwe technologieĂ«n die voor meer spin-offs kunnen zorgenâ, stelt Buisman.
Wereldwijde ontwikkeling
Zo heeft ChainCraft ook kunnen groeien tot een succesvol bedrijf. In de aankomende financieringsronde en het afsluiten van nieuwe afnamecontracten heeft de directeur veel vertrouwen. Van Stralen: âEr is een grote, wereldwijde ontwikkeling gaande op het gebied van circulariteit en duurzaamheid. We komen precies op het goede moment met een mogelijkheid om hier weer volgende stappen in te zetten.