Een van de uitdagingen voor de gebouwde omgeving is dat er een sterke reductie van het energieverbruik nodig is. Daglicht heeft vele mogelijkheden om een goede energiebron te zijn wanneer sommige problemen, zoals verblinding en oververhitting, kunnen worden voorkomen. Naast een goede energiebron is daglicht ook nodig voor het biologische systeem van het menselijk lichaam, het hormoon systeem en het slaap-waakritme. Dat betekent bijvoorbeeld dat bij een goede daglichtomgeving kinderen beter kunnen presteren op school en senioren beter kunnen slapen en minder depressieve gevoelens zullen hebben.
Praktische daglichtonderzoeken worden meestal gedaan met proefpersonen die al op universiteiten en laboratoria aanwezig zijn, zoals de studenten en de medewerkers. Het is de vraag of conclusies getrokken uit dit type studies geschikt zijn om bijvoorbeeld goede basisscholen en senior woningen te kunnen ontwerpen en bouwen. Onderzoekers verwachten dat de ontwerpregels volledig kunnen verschillen voor deze specifieke gebouwen en hun gebruikers, omdat de zintuigen van mensen en de verwerking in de hersenen eerst op jonge leeftijd een ontwikkeling doormaken en later bij het ouder worden ook weer veranderen. Zo blijkt bijvoorbeeld dat senior ogen vier keer zoveel licht nodig hebben als die van jongeren en dat problemen met verblinding anders ervaren worden. Jonge kinderen en ouderen hebben vaak geen mogelijkheden om naar universiteiten te komen om proefpersoon te zijn bij laboratorium testen. Als we willen dat daglicht gebruikt wordt als een goede, gezonde en goedkope energiebron, dan moeten we gebouwen ontwerpen die visueel comfortabel zijn voor de gebruikers. Dat vraagt om meer specifiek onderzoek met ouderen en kinderen als proefpersonen.
LIGHTVAN
Recent is een multifunctioneel mobiel lichtlaboratorium gebouwd in een transport auto, de LIGHTVAN. Deze LIGHVAN heeft een tweeledig doel: Met dit rijdend lichtlaboratorium kunnen we naar de leefomgeving van specifieke groepen mensen gaan, de kinderen en de senioren, zodat zij proefpersoon kunnen zijn bij specifieke leeftijdsafhankelijke lichtonderzoeken. In dit rijdende laboratorium is daartoe meetapparatuur aanwezig en ook een tafel en stoelen voor de diverse proefpersonen. Testen over luminantie- en kleurcontrasten zijn mogelijk, evenals ‘licht en schaduw’ patronen. Zelfs kleine oogtesten kunnen worden uitgevoerd. Daarnaast is de achterzijde van de bestelauto aangepast zodat bij geopende deuren allerlei innovatieve gevels getest kunnen worden. De LIGHTVAN kan naar verschillende locaties worden gebracht en gericht op diverse zon richtingen. Diverse passe-partouts zijn aanwezig voor verschillende maten van gevels, zodat bouwfysische metingen gedaan kunnen worden en proefpersonen hun voorkeuren betreffende comfort en gezondheid voor gevels kunnen aangeven.
Als we willen dat daglicht gebruikt wordt als een goede, gezonde en goedkope energiebron, dan moeten we gebouwen ontwerpen die visueel comfortabel zijn voor de gebruikers.
Mobiel lichtlaboratorium
De bouwfysica groepen van de Technische Universiteiten van Delft en Eindhoven hebben in een eerder stadium van onderzoek al pilotstudies in scholen, seniorenwoningen en verzorgingshuizen uitgevoerd, met bouwfysische metingen en vragenlijsten voor de gebouwgebruikers. Met het mobiele lichtlaboratorium kunnen we ook laboratoriumproeven en observaties gaan uitvoeren in de leefomgeving van kinderen en senioren, dus met de juiste proefpersonen. Daarnaast kunnen we alle leeftijdscategorieën van proefpersonen bevragen over het comfort en hun voorkeuren bij nieuwe innovatieve gevels. Dat zal meer mogelijkheden en betere onderzoeksresultaten geven.
Met het ‘LIGHTVAN’ onderzoek beogen we het lichtontwerp voor gezonde scholen en moderne seniorenwoningen en verzorgingshuizen te optimaliseren met betrekking tot het gebruik van daglicht als een goedkope en belangrijke energiebron.
Project Team
Delft University of Technology
assoc. prof. dr. Truus Hordijk
Dr.-Ing. Marcel Bilow
Eindhoven University of Technology
ir. Marielle Aarts
prof. Dr.-Ing. Alexander Rosemann