Mental health apps onder de loep voor rechtvaardige gezondheidszorg

Via een mental health app kunnen mensen hulp inschakelen voor advies bij mentale problemen of het voorkomen daarvan. Handig zo’n app, maar niet voor iedereen. Veel apps richten zich namelijk maar op een beperkte doelgroep of zijn slecht toegankelijk voor bepaalde bevolkingsgroepen. Onderzoeker Caroline Figueroa werkt samen met ‘buitengesloten’ groepen aan de ontwikkeling van inclusievere apps. Dit moet zorgen voor een breder toegankelijke en daarmee rechtvaardigere gezondheidszorg.

Ernstige zorgen, depressie klachten, zoals sombere stemming en vermijden van dagelijkse activiteiten en herbelevingen van nare gebeurtenissen. Het zijn allemaal voorbeelden van mentale klachten. Ons mentale welzijn speelt een belangrijke rol bij ons functioneren als mens, zowel als individu als binnen de maatschappij. Toch rust er nog altijd een taboe en stigma op dit thema, vertelt Caroline Figueroa. “Mensen vinden het, bijvoorbeeld uit schaamte, moeilijk om erover te praten. Terwijl 1 op de 5 mensen in zijn of haar leven te maken krijgt met een psychische aandoening zoals een depressie of angststoornis. Variërend van lichte klachten tot ernstige aandoeningen.”

Mental health apps

Om iets te doen aan deze klachten kunnen mensen de hulp inschakelen van een mental health app. Zo’n app kan volgens Figueroa verschillende doelen dienen. “Een app kan bijvoorbeeld tips geven voor ontspanning- of ademhalingsoefeningen. Dit moet voorkomen dat de klachten erger worden. Maar een app kan ook aangeven wanneer iemand contact moet opnemen met een professional. De drempel om een app te gebruiken is lager dan het inschakelen van een huisarts of psycholoog. En je hebt ook niet te maken met lange wachttijden.”

Duizenden apps beschikbaar

Als onderzoeker kijkt Figueroa naar de rol van technologie, zoals apps, bij het voorkomen of zoveel mogelijk beperken van psychische problemen. “Technologische innovatie kan preventief werken zodat mensen minder langdurige behandelingen nodig hebben. Dat is ook goed voor zorgsector waar kosten de pan uit rijzen.” Wereldwijd zijn er zo’n 20.000 mental health apps beschikbaar. “Probleem is alleen dat de kwaliteit van deze apps niet altijd even goed is. Bijvoorbeeld omdat de informatie niet is onderbouwd met wetenschappelijk onderzoek. Ook is de privacy van de gebruiker niet altijd gewaarborgd. Een ander probleem – waar ik me vooral mee bezig houd – is dat veel apps niet inclusief zijn. Hierdoor worden mensen of groepen, vaak onbewust, buitengesloten.”

Gebrek aan inclusiviteit

Niet inclusief betekent bijvoorbeeld dat een app moeilijk toegankelijk is voor mensen met weinig digitale vaardigheden of een niet-westerse culturele achtergrond. Ook houden apps bij tips en adviezen lang niet altijd rekening met de financiële middelen van de gebruiker. Figueroa: “Het probleem begint al bij het psychologisch onderzoek dat app-ontwikkelaars gebruiken als input. Wetenschappers kijken meestal maar naar een beperkte doelgroep. Datzelfde gebeurt bij het ontwerp van een app. App-ontwikkelaars richten zich vaak op een groep die erg henzelf lijkt: witte hoogopgeleide mensen met een goed inkomen. Uiteindelijk testen ze de app ook weer op zo’n beperkte groep.”

App ontwikkelen met jongeren

Figueroa werkt in verschillende projecten aan het beter afstemmen van mental health apps op een bredere doelgroep. Een daarvan – als onderdeel van het Healthy Start Sprint Project ‘Just-in-Time Adaptive Mechanisms’ – vindt plaats in de Haagse Schilderswijk. “In dit project werken we samen met een buurthuis waar veel jongeren met een migratieachtergrond komen. In brainstormsessies informeren we naar hun mening over mental health apps en wat zij hierin belangrijk vinden. Het idee is om uiteindelijk gezamenlijk een nieuwe app te ontwikkelen. Door middel van co-creatie sessies hebben de jongeren zelf al een aantal ideeën ontwikkeld voor het ontwerp van de app. In een nieuw project gaan we nu ook het gebruik van generatieve AI testen als middel om jongeren te helpen met hun fysieke en mentale gezondheid.”

...

Lees verder op de website van TU Delft.