Promotie elektrotechniek
Voor belangrijke maatschappelijke thema’s, zoals duurzame energievoorziening, gezondheid en communicatie, wordt een steeds sterker beroep gedaan op de elektrotechniek. De technische universiteiten leiden daartoe breed inzetbare ingenieurs op met kennis van het hele vakgebied. Ook doen ze met behulp van ruim zeshonderd promovendi onderzoek dat deze thema’s adresseert. Nieuwe ontwikkelingen waarbij elektrotechniek een hoofdrol zal spelen, zijn er legio: denk bijvoorbeeld aan fotonica, autonoom lerende systemen, quantumcomputers, complexiteit in systemen, ontwikkeling van duurzame energiesystemen en medische diagnostiek.
TU Delft, Universiteit Twente en TU Eindhoven bieden alle drie een bacheloropleiding in de elektrotechniek aan en zijn er 14 HBO Elektrotechniek bacheloropleidingen. Na de bachelor kunnen studenten de master elektrotechniek met diverse specialisaties volgen of kiezen uit een aantal andere masteropleidingen waarin de drie faculteiten participeren, waaronder de door 4TU aangeboden master embedded systems en de Europese joint masters SENSE en SELECT. Verder participeren de elektrotechniekfaculteiten in onderzoekscholen gericht op het PhD-onderwijs. Voorbeelden hiervan zijn COBRA, DISC en MESA+. De instroom aan studenten is de afgelopen jaren weliswaar sterk gestegen (met een factor drie t.o.v. 2010), maar niet genoeg om in de grote behoefte aan elektrotechnisch ingenieurs te kunnen voorzien. Daarom is er de afgelopen jaren structureel nieuw wetenschappelijk personeel aangetrokken, waarmee de opleidingscapaciteit is vergroot. Dit zal de komende tijd in een versneld tempo doorgaan. Maar de krapte op de arbeidsmarkt laat zich ook hier voelen: het verkrijgen en behouden van talent is moeilijk. De ambitie van de drie faculteiten is dan ook om een verdere groei te faciliteren met behoud van de huidige zeer hoge kwaliteit van de Nederlandse elektrotechnisch ingenieur.
Doelen
1. In de hele keten van PO, VO tot MBO, HBO en WO komt aandacht voor elektrotechniek en de mogelijkheden die deze brede studie biedt.
2. Hierbij richten we ons met name op specifieke boodschappen voor nieuwe doelgroepen:
- voor wie elektrotechniek geen vanzelfsprekende keuze is: bijvoorbeeld meisjes, maar ook scholieren met een migratie achtergrond en eerste generatie studenten. Bijvoorbeeld door het loopbaanperspectief met elektrotechniek laten zien.
- die niet primair de interesse hebben in de elektrotechniek, maar wel in de maatschappelijke belangrijke toepassingsgebieden. Hierbij is laten zien welke maatschappelijke bijdrage je kunt leveren met elektrotechniek een insteek.
3. We werken samen met onderwijspartners, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties.
Door nieuwe (Nederlandse) doelgroepen te interesseren voor elektro en het voorkomen van uitval van deze doelgroepen: Verhogen de instroom in de HBO en WO studies elektrotechniek met 20%.
Activiteiten
Om de genoemde doelen te bereiken wordt een programma voorgesteld met een aantal projecten, hieronder geven we een korte beschrijving van de projecten:
Deelproject 1: Visie ontwikkelen
In het eerste deelprojecten wordt samen met de stakeholders en de doelgroepen een visie ontwikkeld over de profilering van elektrotechniek als studie waarmee je wordt opgeleid tot ingenieur (ING of IR) die zich bezig houdt met maatschappelijke vraagstukken en bijdraagt aan een betere samenleving. ‘Elektrotechnici zijn noodzakelijk voor innovatie en dragen bij aan een betere wereld. Hbo en wo leiden deze toekomstige generatie ingenieurs op’.
Deze visie zal:
· een basis moeten vormen voor activiteiten gericht op promotie van elektrotechniek in de hele (nationale en internationale?) onderwijsketen: van PO, VO (bijv. module in het vak NLT voor bovenbouw VWO) tot WO.
· enthousiasmerend moeten werken op nieuwe, niet vanzelfsprekend of primair in elektro geinteresseerde groepen van scholieren. Dit zal ook worden getoetst bij de verschillende doelgroepen, bijvoorbeeld via maatschappelijke organisaties die zich richten op deze doelgroepen.
Hiervoor zal onderzoek moeten worden gedaan naar de barrieres die ‘niet vanzelfsprekende en primair in elektro geinteresseerde doelgroepen’ ervaren in hun keuze voor elektrotechniek.[1]
Wellicht kan bij het ontwikkelen van een visie op de promotie van elektrotechniek worden geleerd van werktuigbouwkunde. Ook deze studie heeft geen voorafgaand middelbare schoolvak (zoals scheikunde, natuurkunde of wiskunde wel hebben), maar het lukt beter om scholieren voor werktuigbouw te interesseren dan voor elektrotechniek (TUe Nederlandse instroom: 300 W en 160 EE). Beide studies trekken echter een vergelijkbaar aandeel meisjes: nog geen 10%.
Deelproject 2: Werving voor EE
Vanuit de visie op ‘promotie elektrotechniek wordt een creatief marketing bureau ingeschakeld dat vorm gaat geven aan de promotiecampagne in de hele onderwijsketen. Dit bureau ontwikkelt een aanpak voor verschillende activiteiten tot aan deur van onderwijsinstellingen.
Deliverable: promotiecampagne (vorm en inhoud nntb) met meetbare KPI’s.
Deelproject 3: Profilering elektrotechniek
Vanuit de visie op promotie elektrotechniek zal ook gekeken moeten worden naar de opzet van de elektrotechniek opleidingen en de aantrekkelijkheid hiervan voor specifieke doelgroepen, zoals meisjes. Uit onderzoek blijkt het gemis aan vrouwelijke rolmodellen, en een cultuur waarin het voor meisjes niet vanzelfsprekend is om elektro te gaan studeren een belangrijke rol speelt. De vraag is of dit ook tot uiting komt in de HBO en WO studies elektrotechniek, waar slechts een heel beperkt percentage vrouwen werkzaam is. Deze vraagstukken vergen nader onderzoek naar de ervaringen van meisjes/vrouwen in elektro opleidingen en de mogelijke maatregelen die kunnen worden genomen.
Deliverable: onderzoeksrapport met concrete aanbevelingen voor elektrotechniek opleidingen gericht op specifieke doelgroepen.
Planning
In 2021 en 2022 worden acties 1 en 3 uitgevoerd.
Vanaf 2022 wordt gewerkt aan actie 2 en het vervolg van actie 3.
Team
Projectteam
TU/e: Ines Lopez Arteaga (lead), Lilian Halsema (secr) Maarten van den Dungen (hoofd onderwijs marketing en communicatie). i.lopez@tue.nl e.m.halsema@tue.nl w.j.h.m.v.d.dungen@tue.nl
FME (bedrijven): Daphne Rijk. daphne.rijk@fme.nl
HBO: Rob van der Werf, opleidingsmanager Elektrotechniek en Mechatronica aan de Haagse Hogeschool (HBO engineering netwerk). R.P.vanderwerf@hhs.nl
LSVb/ISO: Rody Mens (student BSc BMT TU/e) r.w.mens@student.tue.nl
TUD: Charlotte Eijkelkamp (student, lid van de studentenraad en van het promoteam voor de faculteit EWI in Delft ). C.E.Eijkelkamp@tudelft.nl
Uitvoeringsteam
UT: Saskia Baas-Oude Hilbert s.baas-oudehilbert@utwente.nl
TUD: Egbert Bol e.w.bol@tudelft.nl
WUR: Wilko van Loon Wilko.vanloon@wur.nl